شما هم پیام‌خصوص عدم مصرف ماهی تیلاپیا و حذف این نوع ماهی از برنامه غذایی را دریافت کرده‌اید؟ چند وقتی است که اخبار و مطالبی درباره فواید یا مضرات مواد غذایی در شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های خبری بین مردم پخش می‌شود. هریک از ما ممکن است مخاطب این گروه از اخبار و توصیه‌ها باشیم اما چطور باید میان شایعه‌ها و اخبار موثق تفاوت قائل شویم. این روزها بازار اخبار درباره مصرف ماهی تیلاپیا و عوارض احتمالی آن در رسانه‌های اجتماعی و سایت‌های خبری داغ‌داغ است.
احتمالا شما هم هنگام گذر از ماهی‌فروشی‌ها یا فروشگاه‌های مواد پروتئینی با تابلوی «ماهی تیلاپیا موجود است» مواجه شده‌اید. مدتی است که این ماهی به بازار ایران وارد شده و حتی استخرهای پرورش ماهی هم شروع به پرورش تیلاپیا کرده‌اند. شاید یکی از عوامل رواج این نوع ماهی در بازار ایران قیمت مناسب آن در مقایسه با دیگر ماهی‌ها باشد. اما از آنجایی که از قدیم گفته‌اند هیچ ارزانی بی‌سبب نیست، ما درمورد درستی و نادرستی این شایعه (ضررهای ماهی تیلاپیا) با متخصص تغذیه و کارشناس ارشد شیلات گفت‌و‌گو کرده‌ایم که شما در ادامه این مطلب می‌خوانید.
مصرف تیلاپیا ممنـوع!
آیا تیلاپیا ضرر دارد؟
ماهی تیلاپیا در بسیاری از کشورهای آسیا، آفریقا و ایالات‌متحده پرورش می‌یابد. این ماهی نسبت به سایر ماهی‌ها قیمت پایینی دارد و به سبب سهولت مصرف، طرفداران بسیاری دارد. تیلاپیا مثل بسیاری دیگر از ماهی‌ها تیغ‌های آزاردهنده ندارد و گوشت آن به راحتی فیله و پخته می‌شود اما در سال ۲۰۰۸، متخصصان دانشکده پزشکی دانشگاه «ویک فارست» گزارشی از یک تحقیق منتشر کردند که خبر از مضرات ماهی تیلاپیا می‌داد. تیلاپیا میزان بالایی امگا ۶ دارد. این نوع اسید چرب مزایایی برای ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده بدن دارد اما در عین حال مصرف بیش از اندازه‌اش هم خطرات بسیاری مثل اختلالات مغزی به دنبال دارد و درواقع در این نوع ماهی میزان اسید چرب امگا ۳ از امگا ۶ بسیار کمتر است.
دکتر خدیجه رحمانی، متخصص تغذیه در مورد نسبت این دو نوع اسید چرب در دو ماهی تیلاپیا و سالمون به سیب سبز می‌گوید: به‌طور معمول اسید چرب امگا ۳ باید بیشتر از اسید چرب امگا ۶ باشد. به‌طور مثال نسبت امگا ۳ به امگا ۶ موجود در ماهی سالمون ۱۰برابر همین اسیدهای چرب در ماهی تیلاپیاست و همین نسبت به خوبی ارزش‌های غذایی این نوع ماهی را مشخص می‌کند. در ۳۰۰ گرم ماهی تیلاپیا، ۶۷ میلی گرم امگا ۳، ۸۴ میلی‌گرم امگا۶ و ۱۶ میلی گرم کلسترول وجود دارد و همین آمار می‌تواند به شما نشان دهد که این ماهی علاوه بر امگا۶، دارای میزان بالایی کلسترول هم هست.
تیلاپیا دستپخت چینی‌ها
تیلاپیا نیاز اکسیژنی کمی دارد و دارای هزینه تولید پایین است. ضمن اینکه این ماهی قابلیت رشد و تکثیر خیلی سریع داشته و به علت نزدیک بودن طعم آن به طعم مرغ، خیلی زود طرفداران بسیاری پیدا کرده‌است. اوایل ورود ماهی تیلاپیا به ایران، این ماهی مثل بسیاری اجناس دیگر بازار از چین وارد می‌شد. طی گزارش منتشرشده توسط فاکس نیوز این ماهی‌ها در کشور چین در محیط نامناسب آلوده به پسماندهای صنعتی پرورش یافته و با وجود این شرایط به بازار مواد غذایی دیگر کشورها وارد می‌شدند.
در این گزارش آمده است که تیلاپیای چینی در استخرهای آب حاوی آنتی‌بیوتیک و هورمون پرورش می‌یابد و از زباله، مواد بی‌ارزش و بعضا آلوده برای تغذیه‌شان استفاده می‌شود و مقادیر بالای هورمون می‌تواند اختلالات زیادی برای نوجوانان در دوره بلوغ به وجود آورد. دکتر خدیجه رحمانی، متخصص تغذیه در مورد این موضوع نظر خاصی ارائه نمی‌کند چراکه به نظر می‌رسد سازمان‌های مرتبط همچون سازمان کنترل غذا و دارو و وزارت بازرگانی نسبت به این موضوع نظارت کافی داشته باشند.
کارشناسان چه می‌گویند؟
عیسی گلشاهی، مدیرکل دفتر توسعه بازار شیلات در مورد واردات ماهی تیلاپیا می‌گوید: «واردات این نوع ماهی به شیوه خاصی انجام می‌شود و سازمان‌های دامپزشکی و شیلات بر ورود این ماهی‌ها به بازار نظارت می‌کنند. تولید و پرورش این ماهی در کشور چین و دیگر کشورهای تولیدکننده با استانداردهای بهداشتی صورت می‌گیرد و پرورش‌دهندگان این ماهی برای صادرات آن به دیگر کشورها ملزم به رعایت استانداردهای سازمان غذا و داروی کشورهای اروپایی و ایالات‌متحده هستند.
در مورد واردات این ماهی به ایران هم بازدیدهای فنی دقیقی انجام شده و توسط سازمان دامپزشکی گواهی‌های بهداشتی اعطا شده است. نمایندگان ولی فقیه در وزارت جهاد کشاورزی از مراحل پرورش بازدید می‌کنند و هیچ یک از موارد شایعه‌شده درخصوص آلودگی محیطی و تغذیه نامناسب این ماهی‌ها تایید نمی‌شود. این موضوع فقط یک شایعه برای تشویش اذهان عمومی و جلب‌توجه افکار مردم به سمت مواد پروتئینی دیگر است.» در حال حاضر در مناطق گرمسیری کشورمان امکان تولید ماهی تیلاپیا وجود دارد اما با توجه به هزینه‌های پرورش و روند تولید، واردات این ماهی‌ها به قوت خود باقی است و فرآوری، بسته‌بندی، توزیع و فروش این محصولات در کشور ما به نظر به‌صرفه‌تر می‌رسد.